“Psoriasis yunanca kaşınmak anlamına gelir. Psoriasis kalıcı bir hastalıktır. Sedef hastalığında kırmızı ve üzerinde sedefimsi beyaz pullar bulunan yaralar, özellikle kafa derisi, diz ve dirseklerde ortaya çıkar.”
SEDEF (PSORİASİS) NEDİR?
Psoriasis yunanca kaşınmak anlamına gelir. Psoriasis kalıcı bir hastalıktır. Sedef hastalığında kırmızı ve üzerinde sedefimsi beyaz pullar bulunan yaralar, özellikle kafa derisi, diz ve dirseklerde ortaya çıkar. Bazı vakalar o kadar hafiftirler ki bu kişiler sedefleri olduğunu bile bilmezler. Bunun tam tersi bir şekilde psoriasis vücutta geniş alanları tutabilir. Psoriasis ailesel özellik gösterebilmesine rağmen, kişiden kişiye bulaşma özelliğine sahip değildir.
PSORİASİSİN SEBEBİ NEDİR?
Hastalığı nedeni bilinmemektedir. Bununla beraber son zamanlarda yapılan araştırmalar beyaz kan hücrelerindeki anormal fonksiyonun derideki
enflamasyonu uyardığı saptanmıştır. Bu enflamasyon yüzünden, deride ki ölü hücreler daha hızlı bir şekilde 3-4 gün içerisinde dökülür.
Derideki herhangi bir kesik, sıyrık veya yanıktan 10-14 gün sonra bu alanlarda sedefe ait bulgular çıkmaya başlar. Psoriasis boğaz
enfeksiyonu gibi bazı enfeksiyonlardan ve bazı ilaçların alımından etkilenir. Kış aylarında cildin kuruması ve güneş ışığının azalması nedeni ile alevlenmeler görülür.
PSORİASİS TİPLERİ
Hastalık bir çok şekilde görülebilir. Hastalığın şiddeti, süresi, vücutta dağılımı ve şekli kişiden kişiye değişiklik gösterir. Sıklıkla
açık kırmızı renkli lekeler şeklinde başlar. Zaman içinde genişleyerek üzerinde pullar gelişir. Yüzeydeki pullar kolaylıkla
kaldırılabilirken, altta yerleşenler deriye daha yapışıktırlar. Bu kabuklar kaldırıldığında deri kanamaya hassasiyet gösterir. Bu kırmızı
alanlar genişleyerek oldukça büyük alanları kaplayabilirler. Diz, dirsek, kasıklar ve cinsel bölge, kollar, bacaklar, avuç içi ve ayak
tabanı, saçlı deri sedefin sık görüldüğü alanlardır. Daha çok hep aynılanlarda görülme eğilimindedir.Tırnaklarda ince çukurcuklar meydana gelebilir. Tırnaklar kalınlaşabilir ve yatağından ayrılabilirler.Kıvrım bölgesindeki psoriasis koltuk altlarında, göğüslerin altında, kasıklarda kalçaların arasında ve cinsel bölgede görülür.Guttat psoriasis genellikle çocukları ve genç erişkinleri etkiler. Genellikle bir boğaz enfeksiyonunu takiben küçük yağmur damlası
biçiminde küçük kırmızı üzeri pullu noktacıklar şeklinde ortaya çıkar. Haftalar veya birkaç ay içinde kendiliğinden geriler.
Psoriasis vakalarının bir kısmında bir eklem rahatsızlığı da bulunabilir.Deri
tutuluma yaygın olduğunda eklem bulguları da şiddetlenir. Bazen de deri lezyonları iyileştiğinde eklem bulguları da geriler.
PSORİASİS TANISI NASIL KONUR?
Dermatoloji uzmanları deri tırnak ve kafa derisini muayene ederek
tanıyı koyarlar. Tanı da eğer bir şüphe var ise biyopsi alınır.
PSORİASİS NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Tedavideki amaç inflamasyonu azaltmak ve ölü hücrelerin atılımını yavaşlatmaktır. Nemlendirici kremler pullanmayı azaltır, ölü hücrelerin atılımını kontrol altına alır ve kaşıntıyı azaltır. Tedavi seçeneği hastanın genel sağlık durumu, yaşı, yaşam sitili ve hastalığın şiddetine göre belirlenir. Doktorunuz kortizon, sentetik D vitamini veya antralin içeren kremleri tedaviniz için verebilir. Bu tedaviler doğal güneş ışığı veya ultraviyole ışığı ile birlikte
uygulanabilir. Çok şiddetli psoriasisli hastalar ışık tedavisi ile – birlikte veya yalnız başına alınan hap tedavileri kullanabilir. Güneş ışınları psoriasise iyi gelir, fakat dikkatli olunmalıdır. Ultraviyole(mor ötesi) ışık tedavisi bu cihazın bulunduğu bir merkezde yapılabilir.
TEDAVİ TİPLERİ
Tedavi Öncesi Tedavi Sonrası Steroidler (Kortizon) Kortizonlu krem, merhem, losyonlar sedefi geçici olarak iyileştirir ve hastalığı kontrol altına alır. Güçlü kortizonlu kremlerin deride incelme, kılcal damarlarda genişleme ve deri renginde değişiklik yapma gibi yan etkileri vardır. Saçlı derinin tedavisi – Bu bölgenin tedavisi hastalığın şiddeti, saçların uzunluğu ve hastanın yaşam stili gibi faktörlere göre değişir. Bir çok çeşit bitkisel özlü özel şampuan, yağ, solüsyon tarzında ürün kullanılabilir. Bu tip ürünler kömür katranı
veya kortizon içerirler. Hastalar saç diplerini tahriş etmeden nazikçe şampuanlamalıdır.
Tedavi Öncesi tedavi sonrası Antralin – Bu tedavi psoriasisli alanların kalınlığını azaltır. Ciltte hafif tahrişe, elbise ve deride hafif boyanmaya neden olur.
Vitamin D – Bitkisel olarak üretilmiş D vitamini olan kalsipotriol tedavide kullanılabilir. Bu tedavi sınırlı alanda psoriasisi olan hastalarda etkilidir ve diğer tedavilerle birlikte de
uygulanabilir.
Yan etkilerden kaçınmak için sınırlı miktarda uygulanır. Eczanelerde satılan sıradan D vitamini ilaçlarının sedef üzerine bir etkisi yoktur.
Işık tedavisi – Ilıman bölgelerde yaşayan psoriasis hastaları direk doğal güneş ışığından dikkatli bir şekilde yararlanabilirler. Fakat yapay veya doğal ultraviyole ışınları ile yapılan tedaviler Dermatoloji uzmanının kontrolü altında olmalıdır. Fakat kalıcı çözüm değildir.
PUVA
Eğer psoriasis diğer tedavilere cevap vermiyorsa ve vücudun her yerinde sedef mevcutsa PUVA tedavisi kısmen çözüm olabilir.% 85-90 oranında faydalı olur. Bu tedavinin adı psoralen ve UVA kelimelerinin kısaltılması ile oluşur. Hastalar psorelen denen bir ilacı aldıktan sonra uygun miktarda ultraviyole A (UVA) ışığına maruz bırakılırlar. Hastalığın iyileşmesi için ortalama 25 seanslık 2-3 ay süren bir tedavi gerekir. Yılda 30-40 tedavi seansı hastalığı kontrol altında tutar. Psoralen göz lensinde biriktiğinden hastalar psorelen aldıktan sonraki 24 saat güneş gözlükleri takılmalıdır. Uzun süreli PUVA tedavilerinin kırışıkları ve deri kanseri riskini arttırdığı bilinmelidir. Bu
nedenle PUVA tedavisi riskli ve geçici bir çözümdur.
